صالحی: فقه زن و مرد را می توانیم به طور مستقل تبیین کنیم تا جایگاه زن به درستی بازشناخته شود

به گزارش خبرنگار مهر، سیدعباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در شانزدهمین همایش بانوان قرآن پژوه و دومین آئین تکریم بانوان مبلغ و محفل دار قرآنی که صبح امروز ششم دی ماه در سالن همایش های برج میلاد برگزار شد، گفت: این برنامه به یمن ایامی که معطر است به عطر وجود حضرت فاطمه زهرا ( س) در حال برگزاری است و لذا اهمیت آن را دوچندان می کند.

وی ادامه داد: در تاریخ اسلام حضور زنان را می توان به سه دوره تقسیم کرد. دوره ای که در صدر اسلام با بعثت پیامبر ( ص) مصادف بود و زنان و بانوان در عرصه تعلیم معارف اسلامی نه در حاشیه که در صحنه و میدان بودند.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ادامه داد: دوره دوم اما متأسفانه با افول زنان در عرصه تمدن اسلامی همراه بوده است، برهه ای که به قرن چهارم و پنجم بازمی گردد و باید از آن به دوران کمرنگ شدن زنان در عرصه علوم و معارف اسلامی یاد کرد.

صالحی تصریح کرد: اما دوره سوم که در این دهه های اخیر شاهد آن هستیم و به نوعی باید از آن به دمیده شدن نسیم بعثت یاد کرد زمانی است که دیگر زنان مقلد و مستمع نیستند و همپای مردان در همه عرصه ها به ویژه عرصه های معرفتی و دینی فعالیت می کنند.

وی ادامه داد: مورخانی که سیره و زندگی پیامبر ( ص) را در کتاب های خود ذکر کرده اند راجع به صحابی زن آن حضرت نیز اشاراتی داشته اند که حدوداً یک هزار نفر بوده و یک هفتم صحابی و نزدیکان آن حضرت را به خود اختصاص می دادند، این امر ازآنجا اهمیت دارد که به فاصله کوتاهی پس از جاهلیت پیامبر توانسته بود شأن و مقام والای زن را احیا کند. آن هم در دوران جاهلیتی که زن خار شمرده و هر خانه ای صاحب فرزند دختر می شد محکوم به فنا و طرد از جامعه بود. در چنین جامعه ای زنان در بیعت با پیامبر نیز شرکت کرده و نقش اجتماعی خود را در داشتن حق رأی ایفا کردند. در واقعه غدیر شاهد این نکته هستیم که جمع قابل توجهی از راویان این واقعه را زنان به خود اختصاص می دهند.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره اینکه زنان در چنین فضایی توانستند به نقطه ای برسند که در اهمیت یافتگی اجتماعی مانند مردان باشند گفت: در زمان خلیفه دوم زنی به نام شفا را می توان مثال زد که در عرصه های گوناگون مدیریتی به مردان مشاوره می دهد و یا در قرن هشتم ابن سیرین که همه او را به خاطر علم تعبیر خواب می شناسند آنچنان به خواهر خود وثوق دارد که او را در امور دینی و قرآنی مشاور خود قرار می دهد. به طور کلی زنان در برهه ای از تاریخ به چنان مقبولیتی از نظر علمی می رسند که بنا به گفته امام صادق ( ع) حتی در میان آنها فقیه تر از مردان را نیز می توان یافت.

صالحی تاکید کرد: اما با وجود این فروغ و درخشش در برهه ای که به آن اشاره شد شاهد هستیم که زنان افول می کنند و به عنوان جنس دوم در امور مختلف شناخته می شوند، در بیان دلایل این امر اقوال زیادی وجود دارد. ابن عسقلانی کتابی دارد که در آن 5 هزار شخصیت برجسته جهان اسلام را معرفی می کند که البته تنها 190 تن از آنها زن هستند یعنی به نسبت یک هفتم صحابی زن پیامبر اکنون با جمعیت یک سی ام زنان روبرو هستیم اما یکی از دلایل این افول تکه تکه شدن قلمرو خلافت اسلامی است و جنگ و نزاع هایش که به این واسطه درمی گیرد و رسماً زنان را به محیط های محدود خانه می کشاند.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی اظهار کرد: ازجمله دیگر عوامل افول زنان در برهه دوم تاریخ اسلام این بود که به هرحال برای تحصیل علم آنها باید سفر می کردند و مانند روزگار کنونی نبود که با گسترش ابزار ارتباط جمعی شرایط برای تحصیل ساده آنها فراهم شود. لذا سفر برای بانوان مشکل بود و آنها از تحصیل و پیشرفت باز می ماندند و دیگر نکته نیز جنبه های سیاسی و حاکم شدن تفکری بود که نگاه مردسالارانه را بر جامعه حاکم می کرد و نتیجه اینکه بانوان از عرصه علم و پیشرفت فاصله گرفتند.

صالحی گفت: با این وجود اکنون در دوره سوم قرار داریم و شاهد هستیم که به برکت انقلاب اسلامی و برخی دیگر از جنبش ها، خیزش های علمی معرفتی چشمگیری در میان زنان روی داده و این حرکت پرشتاب در حال پیش روی است. زنان هویت خود را بازیافته اند و ازآنجاکه مظهر صفات الهی هستند لذا با درک شرایط، موقعیت و جایگاه بی بدیل خود رسالت خود را در همه زمینه و ساحت های عرفی، اجتماعی، فرهنگی و دینی و قرآنی ایفا می کنند که این مایه مباهات دارد.

وی در پایان گفت: به اعتقاد من همان طور که شهید مطهری گفت ما فقه عرب و فقه عجم داریم اینک می توان این نکته را نیز توجه داشت که ما فقه زن و مرد را نیز می توانیم به طور مستقل تبیین کنیم تا با تبیین درست مبانی معرفتی اسلام جایگاه زن نیز به درستی بازشناخته شده و زمینه برای پیشرفت هر چه بیشتر آنها فراهم آید. در کل جهان اسلام نمایه های آن را می بینیم. ما در حال جریان زنانه ای در علوم اسلامی هستیم که در فهم و تربیت دینی می تواند مؤثر باشد.